Gerelateerd

Charitas

In 1559 en 1560 tekende Pieter Bruegel de ontwerpen voor een prentenreeks met de zeven deugden. De liefde heeft een...

→ meer info

Titel

Vechtende kaartspelers

Categorie
Prenten

Graveerder

Lucas Vorsterman de Oude (Bommel, 1595 - Antwerpen, 1675)

Lucas Emil Vorsterman de Oude was schilder, tekenaar en graveur. Hij genoot een schildersopleiding bij Rubens. Zijn meester raadde hem niettemin aan zich op de graveerkunst toe te leggen. Vorsterman verkoos de burijn als graveertechniek en reproduceerde enkele meesterwerken van Rubens. Naderhand kreeg hij onenigheid met zijn meester en vertrok in 1624 naar Engeland. Hij kwam er in dienst van koning Karel I en diens raadsheer de hertog van Arundel. Hij verbleef er tot 1630. Eens terug in Antwerpen leidde hij verschillende leerlingen op. Hij graveerde een aanzienlijk aantal schilderijen van Antoon Van Dyck, met wie hij bevriend was. Ondanks zijn vrij omvangrijk oeuvre, wil de overlevering dat Vorsterman de Oude in grauwe armoede overleed. (Bénézit, dl. 14, p. 344)

Naar

Pieter Bruegel de Oude (ca. 1525 - Brussel, 1569)

Pieter Bruegel de Oude (of Brueghel, Bruegels, Brueghels, Breughel) was een Vlaamse kunstschilder, tekenaar en graveur. (Bénézit, dl. 2, p. 875-878)

Beschrijving
De strijd over een kaartspel wordt op straat uitgevochten. Dat de kaarten verspreid op de grond liggen, doet vermoeden dat het gevecht ontstaan is door het verlies van een spel, waarschijnlijk doordat iemand vals heeft gespeeld. Vooraan staan twee groepen vijandig tegenover elkaar. Aan de linkerzijde houdt de vrouw haar man met de landbouwvork tegen, terwijl aan de rechterzijde de boer die gewapend is met een gesel, hem een stoot geeft. De boerin achter de man met de gesel gooit zich met een kruik in het gevecht, maar ze wordt in bedwang gehouden door de jonge boer naast haar. Dergelijke taferelen waren populair in de 17de eeuw en hadden vaak een moraliserende ondertoon. Het uitmonden van een kaartspel in een gevecht was een toonbeeld van menselijk wangedrag, waarin de strijdende partijen hun zelfcontrole hadden verloren. In deze voorstellingen liggen vaak ook flessen en lege glazen op de grond als verwijzing naar de dronkenschap die er mee aan ten grondslag ligt.

Inscriptie
onderaan links in de compositie: Pet. Bruegel inuent. / onderaan rechts: Lucas Vorsterman excud cum privil.

Datum
eerste helft 17de eeuw

Plaats vervaardiging
België

Thema
Kaartspel

Materiaal en techniek
Ets / Burijngravure

Afmetingen
422 × 513mm

Tentoonstellingen

De kunst van het spel. 75 jaar Nationale Loterij, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel, 2009-2010

In de ban van het spel. 70 jaar Nationale Loterij, Paleis voor Schone Kunsten, Brussel, 2004

Bibliografie

Nathalie Poot, in De kunst van het spel (Annemie Buffels, algemene leiding), 75 jaar Nationale Loterij, Nationale Loterij - Mercatorfonds, 2009, p. 162-163

Robert Muchembled, in In de ban van het spel (Annemie Buffels, algemene leiding), Loterijen in Europa, Nationale Loterij, 2004, p. 22