Kempende hanen

Categorie
Tekeningen

Tekenaar

Léon Spilliaert (Oostende, 1881 - Brussel, 1946)

Léon Spilliaert was een Belgisch schilder en tekenaar, vertrouwd met het symbolisme. Hij werd geboren in Oostende waar zijn vader een parfumerie openhield. In 1899-1900 studeerde hij voor korte tijd aan de Academie van Brugge. Nadien werd hij autodicact. Rond 1903-1904 werkte hij voor de Brusselse uitgever E. Deman, die symbolistische publicaties verzorgde. Hij verbleef een eerste maal in Parijs in 1904, waar hij o.a. de schrijver Emile Verhaeren ontmoette. Tussen 1909 en 1913 nam hij deel aan de Salons du Printemps, was lid van Les Indépendants, Le Sillon en Bleus de la G.G.G. (galerie Georges Giroux) in Brussel. In 1916 huwde hij met Rachel Vergison die hem een dochter schonk. Het koppel vestigde zich in 1917 in Brussel. Om van alles op de hoogte te blijven bleef Spilliaert contacten onderhouden met Parijs en trok er iedere winter naar toe. De directeurs van de galerij en het tijdschrift Sélection in Brussel, P.G. Van Hecke en A. De Ridder, tevens verdedigers van de Vlaamse expressionisten, namen hem tijdelijk onder contract. In 1927-1928 tekende Spilliaert voor Variétés, een tijdschrift met een surrealistische invalshoek. Bij galerie Giroux organiseerde hij in 1929 een grote tentoonstelling. In 1937-1940 werd hij lid van de vrije beweging Compagnons de l’Art. Het Paleis voor Schone Kunsten wijdde in 1944 een belangrijke tentoonstelling aan hem. Spilliaert beoefende ook aquarel, gouache, tekende met kleurpotloden, met pastel en Oost-Indische inkt. Uitsluitend omringd door enkele dichters vormde hij een schakel tussen een persoonlijk symbolisme en expressionisme, was uitgesproken onafhankelijk en met geen enkele school of groep verbonden. (Bénézit, dl. 13, p. 111-112)

Materiaal en techniek
potloodtekening op papier, opgehoogd met aquarel en gewassen Oost-Indische inkt

Beschrijving
Het conflict dat Europa teisterde had een diepe invloed op de jonge kunstenaar die, net gehuwd, in 1917 uit Oostende vluchtte en naar Zwitserland vertrok. De reis werd echter afgebroken in Brussel, en Spilliaert vestigde zich met zijn zwangere vrouw in de rand van de hoofdstad. Naar het voorbeeld van zijn vriend Rik Wouters zocht Spilliaert zijn inspiratie in intimistische, huiselijke taferelen. Hij legde de dagelijkse werkzaamheden van zijn vrouw vast en kreeg voor het eerst belangstelling voor het dierenrijk, dat hij ontdekte op de grote boerderijen in de omgeving. Tijdens het voorjaar had hij veel aandacht voor activiteiten op het platteland. In een reeks tekeningen en aquarellen bestuurde hij de fysionomie van het konijn, de piepkuikentjes op het neerhof of de majestueuze houding van de haan. Het hanengevecht is een wat ongebruikelijker maar daarom niet minder origineel thema. In tegenstelling tot andere kunstenaars, die vooral oog hadden voor de maatschappelijke realiteit van het hanengevecht in de wereld van de weddenschappen en het gokken, vestigt Spilliaert zijn blik uitsluitend op de twee dieren, die elkaar op leven en dood bevechten, helemaal alleen in de arena. Een symbolische visuele echo van het gewelddadige conflict dat de wereld toen op zijn grondvesten deed daveren.

Signatuur
gesigneerd en gedateerd (onderaan, rechts) : L. Spilliaert 1917

Datum
1917

Plaats vervaardiging
België

Afmetingen
240 × 310mm

Tentoonstellingen

De kunst van het spel. 75 jaar Nationale Loterij, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel, 2009-2010

Art Brussels 2015, Brussels Expo, Laken, 2015

Bibliografie

Anne Adriaens-Pannier, in De kunst van het spel (Annemie Buffels, algemene leiding), 75 jaar Nationale Loterij, Nationale Loterij - Mercatorfonds, 2009, p. 188-189