terug

DOORZOEK DE COLLECTIE

geavanceerd zoeken

Titel

Kaartspelers in een herberg

Categorie
Schilderijen

Schilder
David Teniers de Jonge (Antwerpen, 1610 - Brussel, 1690)
David Teniers de Jonge (ook: David II Teniers) was de zoon van de historieschilder David Teniers de Oude (ook: David I Teniers), bij wie hij zijn schildersopleiding volgde. In 1632-1633 werd hij in de Sint-Lucasgilde van zijn geboortestad opgenomen. Door zijn huwelijk in 1637 met de dochter van Jan Bruegel de Oude onderhield hij contacten met de familie Bruegel en eveneens met Peter Paul Rubens. Hij zou uitgroeien tot één van de belangrijkste genreschilders van de Zuidelijke Nederlanden en werd in 1647 benoemd tot hofschilder van aartshertog Leopold Willem (1614-1662), de Spaanse landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden (1647-1656). Ten laatste in 1651 verhuisde hij zijn atelier naar Brussel waar hij tot zijn overlijden werkzaam zou blijven. (Margret Klinge, David Teniers de Jonge, in De kunst van het spel, p. 116 - Bénézit, dl. 13, p. 529)

Materiaal en techniek
olie op paneel

Beschrijving
In de hoek van een sobere ruimte met een open venster spelen mannen kaart. In de ruimte ernaast brandt een haard. De kaarten zijn net verdeeld en een stapel met bovenaan schoppenaas ligt op tafel. De twee zittende spelers wagen de eerste blik op de kaarten in hun handen. Het tafereel speelt zich in stilte af, maar door de houding van de personages, de blikken en de mimiek, kunnen we vermoeden wie Fortuna goedgunstig is en wie waarschijnlijk de beste kaarten heeft. Het rustige voorkomen van de personages strookt met de helderheid van de compositie en de schikking van de voorwerpen zoals de glazen fles in de nis of de pijp in de handen van de rokers. De monochrome kleur van het interieur wordt slechts doorbroken door enkele kleurtoetsen, zoals het lichtend rood van de muts. In deze voorstelling van een geluksspel is Teniers erin geslaagd om een ogenblik van stilte, concentratie en spanning tastbaar te maken. Vanaf de jaren 1630 hernam Teniers geregeld het thema van het kansspel en gaf het kaartspel meermaals vorm in zijn schilderijen. In het midden van de jaren 1640, tijdens zijn Antwerpse periode (1632-1650), was David Teniers aan het hoogtepunt van zijn artistiek kunnen. Dit schilderij getuigt van zijn meesterschap. In tegenstelling tot de negatieve beoordeling van het geluksspel in de speelscènes van Adriaen Brouwer komt de expressieve en artistieke vernieuwing die David Teniers vanaf 1640 doorvoerde hier sterk tot uiting. Hij schetst een positief beeld van het vermaak van plattelandsbewoners of stedelingen, die zich na de gedane arbeid ontspannen. Het schilderij is zonder twijfel ‘het’ topstuk uit de collectie van de Nationale Loterij. Het werd in 2009 aangekocht ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van de Nationale Loterij en werd in bruikleen gegeven aan het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel waar het permanent te bezichtigen is in de vaste collectie.

Signatuur
gesigneerd (onderaan, rechts): D. TENIERS. F

Datum
ca. 1644-45

Plaats vervaardiging
België

Thema
Kaartspel

Afmetingen
dagmaat: 38,5 × 53 cm  

Tentoonstellingen
De kunst van het spel. 75 jaar Nationale Loterij, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel, 2009-2010
 
Bibliografie
Margret Klinge, in De kunst van het spel (Annemie Buffels, algemene leiding), 75 jaar Nationale Loterij, Nationale Loterij - Mercatorfonds, 2009, p. 116-121
39e Internationale Kunst-en Antiekbeurs, Knokke 2014, 2014, p. 42
Joost De Geest, in Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, De collectie van de Nationale Loterij, Openbaar kunstbezit in Vlaanderen, 2015
 
Nationale Loterij
Belliardstraat 25-33
1040 Brussel